Covid-19 salgınının, uluslararası gençlik değişimi sağlayan kuruluşları büyük zorluklarla karşı karşıya bırakması akıllara özellikle şu soruyu getirdi: Farklı ülkelerdeki gençler birbirlerini ziyaret edemediklerinde nasıl bir araya gelebilirler? Kurum faaliyetini durdurmak tabii ki bir seçenek değildi. Sonuçta, bu durumdan birçok öğrenci ve genç etkilenmişti. Üstelik bazıları hali hazırda devam eden değişim programının tam ortasında karşı ziyaretlerin gerçekleşmesini bekliyordu. Gençlik Köprüsü Türkiye-Almanya’nın “Digital Exchange Lab” adlı dijital konferansı kapsamında gerek gençler gerekse pedagog ve dijitalleşme uzmanları tasarım odaklı düşünceden doğan kullanıcı merkezli yenilik yöntemleri yardımıyla çözümler geliştirmek için bir araya getirildi.
Tasarım odaklı düşünme yaklaşımı (Design-Thinking) sayesinde çalışma ekipleri, karmaşık sorunları hızlı bir şekilde çözerken gelecekteki hedef kitlenin de odakta yer almasını sağlayabilecek yetkinliğe sahip olurlar. Corona zamanlarında gençlik değişiminin mümkün kılınması çelişkili zorlukları barındırsa da gençlik değişimi esasen başka bir ülkeye veya kültüre doğrudan ziyaretlerden beslenir. Bu nedenle Gençlik Köprüsü Türkiye-Almanya, dijital konferans kapsamında tasarım odaklı düşünme yöntemlerini kullanma kararı almıştır. Etkilenen çeşitli grupların temsilcileri, eğitimciler, dijital uzmanlar ve tabii ki hem Almanya hem de Türkiye’den gençler ile birlikte birkaç hafta boyunca bu zorluğu bileşenlerine ayırarak gençlik değişiminin temel işlevlerini belirledi ve dijital alana uygun alternatiflere dair fikirler geliştirdiler. Dijital dünyada gerçekleşen gençlik değişiminin on iki temel zorluğu ve dijital konferans sırasında ortaya çıkan ilk çözümler aşağıda sunulmuştur.
Çalıştay sonuçları
1. Çevrimiçi ortamda sosyal ilişkiler kurmak zordur
Gençlik değişimi, farklı kültürlerden gelen diğer gençlerle empati kurmak, birbirini tanımak ve arkadaşlıklar kurmaktır. Tüm bunlar sosyal ilişkilerle ilgilidir ve çevrimiçi ortamda bu ilişkileri kurabilmek çok da kolay değildir.
Sonucu göster
Çünkü diğer kişiyi yalnızca bir video konferans ekranında gördüğünüzde ilişkilerin sosyal yönü eksik kalır. Ancak doğru bir şekilde yönetildiği takdirde sosyal değişim çevrimiçi ortamda da sağlanabilir. Çevrimdışı ortamda olduğu gibi çevrimiçi ortamda da ortak deneyimler güçlü bir bağ oluşturur. Bunun için uygun yöntemler mevcut, ancak klasik video konferans araçlarının ötesine geçen platformlar da bulunmaktadır. Böyle bir platformda örneğin her katılımcı bir avatarı iki boyutlu bir mekânda kontrol eder ve böylece kendiliğinden organik tartışma ve değişim grupları oluşur.
2. Birlikte eğlenmek zordur
Elbette, gençlik değişiminde paylaşılan en güzel ortak deneyimler, tüm katılımcıların eğlendiği deneyimlerdir. Peki dijital dünyada eğlence gerçekten mümkün müdür?
Sonucu göster
Dijital konferansta, katılımcılar bunun kesinlikle mümkün olduğunu çabucak fark ettiler. Özellikle gençler uzun zamandır dijital ortamda yabancı insanlarla nasıl eğlenebileceklerinin farkındalar ve bunun için MMOG (Massive Multiplayer Online Games) oynuyorlar. Dijital gençlik değişiminde birinci şahıs nişancı (Ego-Shooter) veya gerçek zamanlı bir strateji oyununa ihtiyaç duyulmasa da oyunlaştırma unsurları çok değerlidir. Katılımcılar eğlenceli bir şekilde birbirleriyle rekabet etmek, zamana veya bilgisayara karşı birlikte oynamak, ortak bir şeyler inşa etmek ve bir coşku durumuna girmek isterler. Tüm bunların nasıl gerçekleşebileceği bilgisayar oyunlarından öğrenilebilir.
3. Çevrimiçi ortamda sözsüz fikir alışverişi gerçekleştirmek zordur
WDijital değişim formatlarında zor olan şey sözsüz iletişimi sağlamaktır. Ancak özellikle farklı diller konuşulduğunda, jestler ve mimikler aracılığıyla anlaşmak ilk temas için önemli bir araçtır.
Sonucu göster
Dijital dünyada, sözsüz fikir alışverişi biraz farklı gerçekleşir ve kesinlikle çevrimdışı ortamda olduğu kadar kolay değildir. Ancak doğru yöntemlerle dijital dünyada da sözsüz iletişim sağlanabilir. Birçok video konferans aracı artık Emoji’ler aracılığıyla kolayca geri bildirim gönderme olanağı sunuyor. Ayrıca, Post-İt’lere çizilmiş tepkileri kameradan gösterebilir, el işaretleriyle iletişim kurabilir, animasyonlu GIF’ler sayesinde ruh halinizi ifade edebilir ve çok daha fazlasını yapabilirsiniz. Dolayısıyla burada gerekli olan yaratıcılıktır ve fırsatları yaratmak da çoğu zaman olduğu gibi yine eğitmenlere bağlıdır.
4. Yerindeymiş gibi izlenimler edinmek mümkün değil
Gençlik değişiminin temel unsurlarından biri kesinlikle karşılıklı ziyaretler gerçekleştirerek diğer ülkeleri ve bölgeleri tanımak ve başka gençlerin rehberliği eşliğinde yeni bir ortamı keşfetmektir. Peki, bu temel unsur çevrimiçi ortamda ne şekilde sağlanabilir?
Sonucu göster
Google Sokak Görünümü (Google Street View) gibi programlar son yıllarda çok gelişmiştir. Bu program aracılığıyla katılımcılar birbirlerine en çok sevdikleri yerleri gösterebilirler. Elbette çok daha fazla seçenek de var. Her katılımcının en sevdiği yerlerin on adet fotoğrafını çekip paylaştığı ve ardından bu yerler hakkında sohbet edebileceği bir fotoğraf yarışmasına ne dersiniz? En sevilen yemek tarifi değişiminde ise katılımcılar aynı anda aynı tarifi pişirir ve ardından video görüşmesinde birlikte tadım yaparlar. Ya da uygun bir donanıma sahipseniz sanal gerçeklik sayesinde, yabancı dünyalara olduğu gibi yalnızca dijital olarak ziyaret edebileceğiniz diğer ülkelere de derin ve üç boyutlu bir şekilde dalabilir ve onları keşfedebilirsiniz.
Kamera önünde olmak zordur
Çevrimiçi gençlik değişim yöntemleri olsun ya da olmasın, en önemli şey kendinizi kamera karşısında takdim etmektir. Kendinizi kamera karşısında nasıl sunduğunuz, diğer katılımcıların sizi nasıl algıladığı belirler. Peki, bu hususta yapılması ve yapılmaması gerekenler nelerdir?
Sonucu göster
İyi bir donanıma sahip katılımcılar tabii iki avantajlıdır. Ancak bunun yanı sıra yüzünüzü ve üst bedeninizi jest ve mimikler aracılığıyla etkin bir şekilde yansıtmanız önemlidir. Örneğin evinde kendi özel alanına girileceği nedeniyle rahatça kamera karşısına geçemeyenler kendileri için video konferans boyunca ayrı ve güvenli bir alan oluşturmalıdır. Bu alan kendi odanız veya örneğin evin çarşaflarla ayrılmış bir bölümü olabilir. Böylece birçok programda sanal bir arka planın uygulanabileceği bir “yeşil ekran” oluşturulabilir. Elbette en önemli husus “kameraya bakmaktır”. Ara sıra doğrudan kameraya bakarak diğer katılımcılara göz teması kurabilirsiniz. Bunu yaparken el jestlerinizin görünür olduğundan emin olun.
6. Hedef kitle, çevrimiçi değişim adı altında zihninde hiçbir şey canlandıramaz
Google Haritalar’da sanal turlar, heyecan verici çevrimiçi oyunlar, postayla gönderilen kültürel çantalar (Cultural Bags) sayesinde çevrimiçi gençlik değişiminin ne kadar havalı olabileceği hakkında çoğu katılımcının hiçbir fikri yoktur. Birçok genç, gençlik değişiminin yalnızca uzak bir ülkeye seyahat ederek mümkün olduğunu düşünürken, söz konusu çevrimiçi değişimi formatında iletişim ne şekilde gerçekleşir?
Sonucu göster
Çevrimiçi gençlik değişimi, pandemi nedeniyle şimdilik gerçekleştirilmesi güç olan tatil kampı veya her şey dâhil bir eğlence tatili gibi aktiviteler ile rekabet içerisinde değildir. Çevrimiçi gençlik değişimi daha çok çevrimiçi video veritabanları, bilgisayar oyunları ve mahalledeki arkadaşlarla buluşma aktiviteleri ile yarışır. Bu kapsamda katılımcıların çevrimiçi gençlik değişiminden elde edecekleri kazanımlar ve avantajların yanı sıra canlı ve kaliteli bir çevrimiçi değişim formatının da ne şekilde gerçekleşeceği açıkça vurgulanmalıdır. Zaten yalnızca böyle bir formatı zihninde canlandırabilen katılımcılar bu tür programa katılacaktır.
7. En iyi uygulama örnekleri yok oluyor
Elbette sadece sorunlar mevcut değil. Başarı ile sonuçlanan çok sayıda çevrimiçi değişim formatı, nelerin mümkün olduğunu göstermektedir.
Sonucu göster
Ancak bu şekildeki en iyi uygulama örnekleri mevcut zorlukların içerisinde kaybolup gidiyor. Anahtar kelimelere, yönteme ve hedef kitleye göre sıralanabilir veritabanlarına sahip başarılı çevrimiçi gençlik değişimi formatları çok fazla bulunmamaktadır. Bu nedenle Gençlik Köprüsü, ortakları ile birlikte dijital gençlik değişimi hikayelerini, tavsiye ve yöntemsel destekleri “austausch-macht-schule.de” portalı üzerinde derliyor. Portalda henüz eksik olan şey ise heyecan duyan katılımcıların referansları, çevrimiçi gençlik değişimlerinden doğan uzun süreli arkadaşlıklar ve hatta çevrimiçi kazanılan iyi izlenimlerden kaynaklı bir süreliğine başka bir ülkeye taşınma kararı alan katılımcıların deneyimleri.
8. Gençlik değişimi kuruluşları kendi bünyelerinde dijitalleşmeyi sağlayamadı
Kuruluşlar, daha dijitalleşmeye uyum sağlayamazken dijital gençlik değişimini nasıl düzenleyebilir ki? Çoğu zaman bu tür kuruluşlar çevrimiçi etkinliklerin tasarlanması ve yönetilmesi için gerekli uzmanlık bilgilerine de sahip değillerdir. Sonuçta kurum çalışanları BT-uzmanlarından değil pedagoglardan oluşmaktadır.
Sonucu göster
Pandeminin başlamasıyla birlikte işletme birimlerinde kurum çalışanları için dijital araç ve atik yöntemler ile ilgili çok sayıda eğitim düzenlendi. Neyse ki, birçok hizmet sağlayıcısı, özellikle STK’lar için indirimli fiyatlar sundu. Çevrimiçi etkinliklerin düzenlemesi için internette çok sayıda ücretsiz metin ve yöntem mevcuttur. Bunlara “D3’e giriş” (Einführung von D3) veya “Almanya Angajman ve Gönüllük Vakfı” (Deutschen Stiftung für Engagement und Ehrenamt) örnek olarak sunulabilir. Ayrıca 2020 yazından beri 500 den fazla çevrimiçi moderatörden oluşan bir grup Facebook üzerinden bilgi alışverişinde bulunuyor ve sürekli yeni araçlara ve tekniklere dikkat çekiyor.
9. Teknik ekipman her zaman mevcut değil
Dernekler ve federasyonlar genellikle pahalı donanım ve yazılım lisansları için gerekli mali kaynaklara sahip değildir. Ancak sağlam bir altyapıya sahip olmadan dijital gençlik değişimi nasıl mümkün kılınabilir?
Sonucu göster
Pandeminin başlamasıyla birlikte, devlet ve bazı vakıflar tarafından altyapıyı ve metodolojik bilgiyi güçlendirmek amaçlı çok çeşitli destek programları sunulmuştur. Kâr amacı gütmeyen kuruluşlar, “Stifter-helfen” portalı aracılığıyla tanınmış tedarikçilerden uygun fiyatlara ve hatta ücretsiz olarak yazılım temin edebilmektedirler. Açık kaynaklı yazılımlar da genellikle ücretsizdir ve hatta çoğu zaman GVKY (Genel Veri Koruma Yönetmeliği) ile uyumludur. Donanım söz konusu olduğunda ise, son yıllarda birçok şirketin bilgisayar merkezlerini tamamen yenilemesiyle birlikte piyasada nispeten güçlü işlemcilere sahip ikinci el ürünleri bulmak mümkün.
10. Her yazılım ücretsiz veya GVKY (Genel Veri Koruma Yönetmeliği) ile uyumlu değil
Değişim kuruluşları video konferans, dijital beyaz tahta, çevrimiçi oylama araçları gibi çoğu popüler bilgisayar programlarını kullanma iznine sahip değil.
Sonucu göster
Bu da genellikle GVKY (Genel Veri Koruma Yönetmeliği) yani Avrupa veri koruma düzenlemelerinden kaynaklanmaktadır. Ancak bazen de sadece gençlerin dünyanın her yerinde hızlı İnternete, en yeni bilgisayarlara veya pahalı yazılım lisansları için maddi imkâna sahip olmamasından kaynaklanmaktadır. Corona’dan sonra bu konuda birçok başarı sağlandı. Örneğin, Big Blue Button GVKY (Genel Veri Koruma Yönetmeliği) ile uyumlu bir açık kaynak kodlu web konferansı yazılımıdır, Conceptboard ekip çalışmasını kolaylaştırır, TaskCards ise veri korumayla uyumlu bir dijital panodur.
11. Çevrimiçi gençlik değişiminin ne şekilde uygulanabileceği hakkında eğitmenlere yönelik çok az bilgi mevcut
Grup dinamiklerini anlamak, katılımcıları coşturmak, gezilere rehberlik etmek; tüm bunlar eğitmenlerin uluslararası gençlik değişimlerinden öğrendiği ve uzmanlaştığı yetkinliklerdir. Peki, bu yetkinlikler dijital ortamda ne şekilde uygulanabilir.
Sonucu göster
Dijital gençlik değişimini yönetebilmek için BT-uzmanı olmak gerekli değildir. Dijital ortamda da sadece gençlik eğitmeni becerilerine sahip olmak ve bunları değişen ortam şartlarında kullanabilmek gereklidir. İşin özünde dijital ortamda da yapılması gereken şey karşılaşma alanları oluşturmak, güven inşa etmek ve insanlar arasında bağlantı kurmaktır. Teknolojinin bunlara engel teşkil etmemesi için Gençlik Köprüsü Türkiye-Almanya gibi kuruluşlar pandeminin başlangıcından bu yana çevrimiçi moderasyon hakkında giderek daha çok bilgi düzenleyerek sunuyor. Bu bilgiyle eğitmenler önem arz eden değişim programlarının yeniden sağlanmasına odaklanabilir.
12. Gençlik eğitmenlerinin bir topluluğu yok
Aslında Almanya-Fransa, Almanya-Rusya, Almanya-Polonya ve tabii ki Almanya-Türkiye toplulukları mevcut. Ancak Almanya ile bağlantılı iki uluslu geçlik eğitmenlerinin bir topluluğu mevcut değil. Böyle bir topluluk pandemi zamanlarında bilgi ve deneyimin dolaşımını sağlayabilmek için önemli olacaktır.
Sonucu göster
Elbette gençlik eğitmenlerinin gayrı resmi olarak iletişim ağı halinde bağlantılı oldukları ve deneyimlerini paylaşıp aktardıkları çok sayıda WhatsApp veya Telegramm gurupları mevcut. Ancak resmi bir irtibat noktasının veya grubun mevcut olup olmadığı henüz bilinmemektedir. Bu nedenle böyle bir topluluğa sahip olan ve bu topluğu resmi bir değişim grubuna dönüştürmek amacıyla diğer gençlik eğitmenlerine açmak isteyenlere çağrıda bulunuyoruz. E-posta ile bize ulaşın ve topluluğunuzun erişim bağlantısını buradan yayımlansın. Info@jugendbruecke.de E-posta (Konu:” Community”) adresinden bize ulaşabilirsiniz.
